Vào những năm 80 của thế kỷ XX, trước bộn bề khó khăn chồng chất của đất nước mới được giải phóng, cả nước đang phải gồng mình để hàn gắn vết thương chiến tranh, đất nước lâm vào khủng hoảng kinh tế xã hội nghiêm trọng. Đồng chí Lê Quang Đạo đã cùng Ban Khoa giáo Trung ương mời các nhà khoa học, các trí thức có tâm huyết đến Ban Khoa giáo để tham khảo ý kiến, đóng góp ý kiến mà đồng chí nói rõ yêu cầu của Đảng, mong mọi người thực sự tự do tư tưởng, giải phóng tư tưởng, nhìn thẳng sự thật, nói rõ sự thật, những lời chân thành nhất với Đảng. Qua các buổi tiếp xúc trao đổi, thảo luận, lắng nghe các ý kiến trăn trở, tâm huyết của đội ngũ các nhà trí thức, khoa học, của các  nhân sỹ yêu nước, nhiều ý kiến quý báu lần đầu tiên đề cập đến các vấn đề tư duy lý luận, tư duy kinh tế, kinh tế thị trường, nhà nước pháp quyền, rồi các vấn đề sử dụng nhân tài, phát triển nguồn lực của đất nước v.v… Đồng chí Lê Quang Đạo cùng Ban Khoa giáo Trung ương tổng hợp các ý kiến, các đề xuất từ các cuộc thảo luận, trao đổi trực tiếp báo cáo với Tổng Bí thư Trường Chinh, nhiều nội dung mới của các báo cáo này, lần đầu tiên đã được thể hiện trong báo cáo chính trị mà Đại hội lần thứ VI của Đảng (năm1986) - Đại hội khởi xướng sự đổi mới của Đảng đã được thông qua. Từ năm 1983 đến năm 1987, đồng chí Lê Quang Đạo giữ các chức vụ: Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bí thư Trung ương Đảng. Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI (1986), đồng chí tiếp tục được bầu là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương.

     Tháng 6 năm 1987, tại kỳ họp Quốc hội khóa VIII, đồng chí Lê Quang Đạo được bầu làm Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong 6 năm trên hai cương vị ấy, đồng chí đã góp phần tích cực đưa đường lối đổi mới của Đảng vào việc đổi mới hoạt động của Quốc hội, nhất là việc đẩy mạnh công tác lập hiến và lập pháp, để thể chế hóa các nghị quyết của Đảng, đáp ứng yêu cầu quản lý đất nước bằng pháp luật. Cụ thể là: đồng chí đã đóng góp nhiều công sức vào việc soạn thảo Hiến pháp năm 1992, phù hợp với Cương lĩnh năm 1991 - Cương lĩnh đổi mới của Đảng, đáp ứng đòi hỏi của cách mạng trong giai đoạn mới. Trong việc xây dựng pháp luật, đồng chí đã góp phần tích cực để Quốc hội bàn và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Quốc hội khóa VIII dưới sự điều hành của đồng chí và Hội đồng Nhà nước đã thông qua 20 luật, 30 pháp lệnh và nghiên cứu để chuẩn bị thể chế hóa nhiều luật và pháp lệnh quan trọng khác, đáp ứng đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn đổi mới đất nước. Đồng chí Lê Quang Đạo cũng rất chú trọng tới những vấn đề lý luận và thực tiễn, đổi mới phong cách làm việc, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội, thực hiện quyền giám sát đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước, tích cực xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Đồng chí có nhiều bài phát biểu, bài viết quan trọng trong chỉ đạo công tác lập pháp theo quan điểm của Đảng. Đặc biệt là “Thư gửi Bộ Chính trị” (năm 1997), đồng chí đóng góp ý kiến, bằng sự luận giải sâu sắc các nội dung, phát huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân, đẩy mạnh xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh, xây dựng và hoàn thiện nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước trong điều kiện mới. Ngoài thực hiện chương trình pháp luật của Quốc hội, đồng chí cùng Quốc hội đóng góp nhiều vấn đề quan trọng về kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại và công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong công cuộc đổi mới của đất nước.

     Có thể khẳng định, 6 năm trên cương vị Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, đồng chí Lê Quang Đạo đã góp phần quan trọng đáng kể cho công cuộc đổi mới tổ chức và hoạt động Quốc hội, mở rộng dân chủ, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN.